Uyuşturucu Maddelerin Özelliklerini Biliyor musunuz?

‘Narke’ Yunanca bir kelime olup  İngilizceye ‘Narcotic’ olarak geçmiştir.   Uyuşturucu, uyuşturan, duymaz hale getiren anlamına gelir. Uyuşturucu madde dediğimiz zaman aklımıza genellikle, uyuşturma özelliği olan bir madde gelir. Ancak bu tip maddelerin bazılarının keyif veren, kışkırtan, yatıştıran, uyanıklık sağlayan özellikleri vardır. Uyuşturucu maddeler dendiğinde bunların hepsi bu gruba girmektedir. Bu maddeler:

-          Organizmanın yapısını etkileyen, insanda fiziki ve psikolojik bağımlılık meydana getiriri.

-          Kişinin fiziki, ruhsal ve zihni faaliyetlerini negatif yönde etkiler.

-          Sonuçta  toplum yapısında büyük ölçüde tahribe ve sosyal çöküntüye sebep olurlar.

Ana kaynağı kenevir, afyon ve koka gibi bitkiler olan uyuşturucu maddelerin tarihçesi  insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. Bu bitkilerin öz sıvılarındaki esrarengizlik ve gizem tüm zamanlarda toplumların dikkatini çekmiştir. İnsanlar zamanla bu maddelerin zararlarını anlamalarına karşılık zaman zaman törenlerde, hastalıklarda ya da keyif amaçlı olarak kullanmaya devam etmişlerdir. Yine ilkel toplumlarda kabile ayinlerinde ve erkekliğe geçiş törenlerinde kullanıldığı bilinmektedir. Ancak sağlık biliminin gelişmesiyle uyuşturucuların içindeki  gerek tabii gerekse suni kimyasalların, kötü amaçlı kullanılması halinde, insan vücuduna ne kadar ciddi zararlar verdiği anlaşılmıştır.

Uyuşturucu maddeleri türlerine göre çok basit şekilde aşağıdaki gibi sınıflayabiliriz: 

1. Afyon ve türevleri (Afyon, morfin, eroin)

2. Kenevir ve türevleri (Reçine esrar, toz esrar, pres esrar, sıvı esrar)

3. Uyarıcılar (Amfetamin, kokain, kafein)

4. Sentetikler (Ecstasy, captagon, LSD) 

5. Sakinleştiriciler (Barbituratlar, trankizanlar, sedatifler)

 

Şimdi sizlere bazı uyuşturucu maddeler hakkında çok kısa bazı bilgileri aktarmak istiyorum. 

Kokain: Peru kökenli bodur bir bitki olan koka  ağacının yapraklarından yapılır. Güçlü bir uyarıcı olan kokain, ağız yoluyla, kamış ile buruna çekilerek ya da sigara ile içilir. En fazla bağımlılık yapan ve en tehlikeli maddelerden biridir. Kokainin davranışsal etkileri hemen hissedilir ve 30-60 dakika sürer. Kokain içenlerde aşırı neşe veya tamamen tepkisizlik, gerginlik veya öfke, gözbebeğinde genişleme, terleme-titreme, bulantı-kusma, burun akıntısı, kas erimesi ve buna bağlı zayıflama, güçsüzlük, göğüs ağrısı, kalpte ritm bozukluğu, şaşkınlık, kasılma nöbetleri, koma görülebilir. Bu kişilerde psikotik bozukluk, cinsel işlev bozukluğu, uyku bozukluğu gelişebilir. Kişi kokan almadığı zaman yorgunluk, halüsinasyon (hayal görme), hoşnutsuz rüyalar, uykusuzluk veya aşırı uyku, iştah artışı, aşırı hareketlenme veya durgunluk.

Bally, Tiner: Kimyasalların farklı bir gurubunu oluştururlar ve psikoaktif buharlar çıkarırlar. Bu gruba çözücüler (solventler), yapıştırıcılar, uhular, aerosoller, propanlar, tiner ve benzin girer. Bunlar ucuz, kolay bulunan ve yasal maddelerdir. Bu nedenle ekonomik gücü daha düşük olan kişiler ve gençler tarafından sık kullanılır. Bu kimyasallar merkezi sinir sistemi üzerine depresan etki yaparlar. Maddeyi  koklayanlarda kalp ve  beyin hasarı oluşur, hatta ölüm bile meydana gelebilir.  

Uçucu maddelere karşı da bağımlılık gelişmektedir, yani giderek alınan dozu arttırmak gerekmektedir. Ancak yoksunluk belirtileri daha hafiftir. Etkileri alımdan 5 dakika sonra başlayıp saatler sürebilir. Uçucu madde  sarhoşluğu belirtileri şunlardır: Kavgacılık, aldırmazlık, sersemlik, nistagmus (göz titremesi), geveleyerek konuşma, yürürken sendeleme, uyku hali, tepki ve reflekslerde yavaşlama, titremeler, kasların zayıflaması, görme bulanıklığı veya çift görme, aşırı neşe, komaya varabilecek bilinç kaybı. Uçuculara bağlı olarak deliryum, kalıcı bunama ve psikotik bozukluk gelişebilir.

Eroin: Bağımlılar arasında sıkça kullanılan uyuşturucu maddelerden biri olan eroin, suda kolay çözündüğünden damara kolayca enjekte edilebilir. Ayrıca deri altına verilebilir veya buruna çekilebilir. Eroine karşı birkaç ayda yüksek derecede bir psikolojik ve fizyolojik bağımlılık gelişmektedir.

Eroin kullanımıyla önce neşelenme, sonra apati (ilgisizlik), huzursuzluk, yargılama ve bellek bozukluğu, göz bebeklerinde daralma, sersemlik duygusu, sözleri geveleme, dikkat bozukluğu olur. Eroin kullanımının azaltılması veya kesilmesiyle ortaya çıkabilecek yoksunluk belirtileri ise şunlardır: Hoşnutsuzluk, bulantı-kusma, kas ağrıları, göz yaşı artışı, burun akıntısı, gözbebeği genişlemesi, terleme, ishal, esneme, ateş, uykusuzluk. Eroin aşırı dozda alındığında solunum durması ile ölüme neden olabilir.

Uyuşturucu maddeler sadece kişinin tuh ve fiziki sağlığını bozmakla kalmaz. Uyuşturucu madde kullanıcılarının yaklaşık %90’ı suç işlemektedir.  Kimi zaman maddeyi bulabilmek için bazı suçları işlemek zorunda kalmaktadırlar. Hangi yönden bakılırsa bakılsın uyuşturucu madde kullanımı kişisel, ailesel ve toplumsal bir beladır. Çocuklarımızı, gençlerimizi bu felaketten uzak tutabilmek için her türlü fedakarlık yapılmalıdır.

Sevgili okuyucular bir sonraki yazımızda sizlere uyuşturucu maddelerin insanda meydana getirdiği fiziki, ruhsal ve zihinsel etkilerinden bahsetmeye çalışacağım.

Sağlıklı günler dileklerimle…

 

Prof.Dr.Erdoğan Sözüer

Genel Cerrahi ve Cerrahi Onkoloji Uzmanı