Bir sigara nelere yol açabilir ?

Değerli okuyucular, sizlere yaşanmış bir anımı anlatarak başlamak istiyorum. Uzun yıllar sigara içen ve bu nedenle bacak damarlarındaki daralma nedeniyle maalesef iki bacağını kaybeden hasta başka bir sebeple kliniğimize yatıyor. Bizden yalvar yakar sigara istiyor ‘hocam lütfen bir sigara içmeme müsaade edin’. Hasta bu durumda bile hala sigara peşinde.  İşte sigara böyle bir şey. Sigaranın insan vücudunda etkilemedi organ ve sistem yoktur ve  gerçektende  insan sağlığını olumsuz etkileyen çok önemli bir faktördür.   İçilen her bir sigaranın insan hayatını ortalama 5 dakika kısalttığını söylersek konunun önemi daha iyi anlaşılır sanırım.

 

Dünyada ilk defa 1496 da Amerika’nın Antil adalarında görülmüş olan tütün, 1600’lü yıllarından başından beri Ülkemizde kullanılmaktadır. Dünya genelinde takriben 1,3 milyar insan sigara içmektedir. Sigara içildiğinde nikotin 7-10  saniye gibi kısa bir sürede yanağın iç yüzeyinden emilmeye başlar ve etkilerini gösterir.  Diğer bağımlılık yapan maddeler gibi nikotin de beyni etkileyerek önceleri bir gevşeme ve rahatlama duygusu verir, sonra vücut devamlı nikotin istemeye başlar.  Zamanla sigaraya bağımlılık gelişir ve sigara içilmediği zaman sıkıntı hissi, sinirlilik, konsantrasyon eksikliği, depresyon  gibi durumlar ortaya çıkar.

 

Değerli okuyucular, zehirli bir bitki olan tütünü hiç bir hayvanın yemediğini biliyor muydunuz?  İşte bu bitki bazı işemlerden, aşamalardan geçirildikten sonra ince bir kağıt içine sıkıştırılarak sarılıyor ve insanlar da bunu zevk için içiyor. Ne kadar erken yaşta başlanırsa zararlı etkileri o kadar fazla olan  sigarada insan vücuduna zararlı yaklaşık 5000 civarında madde mevcuttur. Bunların içinde en bilinenleri nikotin, karbon monoksit ve katrandır. Nikotinin esrar, eroin, morfin gibi bağımlılık yaptığını biliyoruz. Karbonmonoksit egzoz gazı olarak bilinir ve zehirleyicidir. Katran ise kansere yol açan bir maddedir. Bunların dışında boya sökücü olarak kullanılan aseton, çakmak gazı olarak kullanılan bütan, idrarla atılan en kirli atık olan amonyak ve en zehirli maddeler olarak bilinen siyanür, arsenik (fare zehiri), DDT (haşerat öldürücü) sigarada bulunan diğer maddelerdir.

 

 

Dünyada her yıl sigaraya bağlı hastalıklardan yaklaşık 5 milyon kişi, Ülkemizde ise 100.000 kişi hayatını kaybetmektedir. Eğer Ülkemizde önlem alınmaz ise bu sayı önümüzdeki 20 yılda 250 bine çıkacaktır. Bu nedenle sigara içilmesi Ülke sağlığımızı ciddi şekilde tehdit eden önemli bir sorundur. Ancak gelişmiş ülkelerde sigara içenlerin sayısı azaldıkça, sigara şirketleri sigara fabrikalarını, reklamları ve tanıtım kampanyalarını maalesef bizim gibi sosyoekonomik sıkıntıları olan ülkelere kaydırma gayreti içindedirler. Son 20 yılda Amerika’da sigara tüketimi %30 azalmış iken Türkiye’de %80 artmıştır.

 

 

Mademki sigara bu kadar zararlı ve bu durum herkes tarafından da biliniyor. O halde insanlar niçin sigara içiyor?

 

Evet, gerçekten de pek çok kişi sigaranın ne kadar zararlı bir madde olduğunu biliyor. İşin en kritik noktası da bu zaten. Sigara içmeye önceleri kişi sigara tiryakisi olmak için başlanmıyor. Bir özenti, gösteriş, belki kendini ispatlama gayesi ile bir deneme yapılıyor. Bazen bir arkadaş çevresinde yer alabilme, büyüdüğünü ispatlama gibi bir davranış sergileniyor. Bazıları da okul veya anne baba otoritesine bir karşı çıkış amacıyla sigarayı deniyor. Bir gün sigaranın bağımlısı, esiri haline geleceğini hiç düşünmüyor. O nasıl olsa istediği zaman içecek, istemediği zaman ise bırakabilecektir. Ancak milyonlarca sigara bağımlısında olduğu gibi işler onun planladığı gibi gelişmeyecektir. Özellikle genç yaş grubunda sigarayı bir kez deneyen her 3 kişiden biri sigara bağımlısı olmaktadır. Sigara önceleri dost gibi görünür, düşman olduğu anlaşıldığında ise  iş işten geçmiştir. Maalesef  sigara bir kişiyi daha pençelerine almıştır. Bu nedenle daha başlangıçta sigaraya düşman gibi davranılması gerektiğini vurgulamak istiyorum.

 

Sigara içenlerin çoğu sigaraya 20 yaşından önce başlıyor. Bu yaş bazen 13-14 yaşlarına kadar inebilmektedir. Bu da sigara firmalarını özellikle öğrencilere yöneltmektedir. Sevgili yavrularımız lütfen bu oyunlara gelmeyin ve sağlığınızı, hayatınızı karartmayın.

 

 

 

 

 

 

Çok sık sorulan sorulardan birisi de sigaranın sadece içen kişiye mi yoksa çevreye de zararı olup olmadığıdır.

 

Sigara içenler sadece kendilerine değil, bulundukları ortamın havasını kirleterek çevrelerine de zarar vermektedirler. Birileri sigara içiyor ve biz de onun zararlı dumanından fazlasıyla etkilendiğimiz için hem konforumuz hem de sağlığımız bozuluyor. Buna pasif içicilik diyoruz, yani başkalarının içtiği sigaranın dumanını soluma, diyoruz. Maalesef pasif içicilerde sigara içenler kadar zarar görürler. Bunlarda akciğer hastalıkları, kalp hastalıkları veya kanser gelişimi gibi risklere sahiptirler. Bu nedenle son zamanlarda sigara içilen yerlerin kanunla belirlenmiş olması ve bazı  kanuni kısıtlamalar getirilmesi son derece yerinde olmuştur.

 

Sevgili okuyucular bir sonraki yazımızda sigaranın organizma üzerinde zararlı etkilerinden bahsedeceğim.

 

Sağlıklı günler dileklerimle…

 

Prof.Dr.Erdoğan Sözüer

Genel Cerrahi ve Cerrahi Onkoloji Uzmanı