Bayramda beslenme, nelere dikkat edelim?

Değerli okuyucular dini bayramlarımız bizleri manevi olarak doyuran, küskünlerin barıştığı, yakınlaşmaların arttığı, hayır duaların alındığı önemli günler. Ancak bu özel günlerin sağlıklı geçirilmesi için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar var. Sizlere bu konuda bazı hatırlatmalarda bulunmaya çalışacağım.

Bayram ziyaretlerinde çeşitli ikramların yoğun olarak yapıldığını,  çok miktarda ve çeşitli sayıda, biraz da kontrolsüz bir şekilde gıdaların alındığını görüyoruz.  Her bayram öncesi evlerimizde nasıl yoğun bir şekilde tatlılar, börekler, kurabiyeler ve buna benzer şeylerin hazırlandığını hatırlayalım. İşin bir başka yönü ise, artık pasta, börek cinsi bu ikram türlerinin daha çok hazır olarak alındığı, evlerde üretimin ise azaldığıdır. Bayram süresince yoğun bir ziyaret trafiği yaşanmakta ve kısa süre içinde mide barsak sistemine ciddi bir yüklenme olmaktadır. Bir de ev sahibinin yeme konusundaki ısrarlarını da hesaba katarsak, sindirim sisteminin kapasitesinin üstünde bir yük altına girdiği kolayca anlaşılır. Tabii bu durumun tıbbi açıda bazı ciddi sakıncaları vardır.

Öncelikle kısa sürede miktarca ve çeşit olarak fazla gıda almak gastroenterit dediğimiz, bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı gibi şikayetlerin ön plana çıktığı bir rahatsızlığa yol açabilir. Bu hastalıkta vücuttan aşırı miktarda su ve elektrolit kayıpları olacağından hasta süratle düşkün bir hale gelir. Hastanın aşırı sıvı ve elektrolit kaybetmesi nedeniyle dili kurur, derisi buruşur, idrar miktarı azalır, idrarın rengi koyulaşır, hatta şuur bulanıklığı ortaya çıkabilir. Bu hastaların bir kısmında ishal ve kusmanın derecesine bağlı olarak hastanın hastaneye yatırılarak tedavi altına alınması gerekebilir.

Diğer taraftan kurban bayramlarında tüketilen et miktarı da artmaktadır. Kırmızı etten zengin bu beslenmenin, tansiyonu ve kolesterolü yüksek hastalar için bir risk oluşturduğunu hatırlatmak istiyorum. Bundan dolayı bayramlarda acil servislere kalp krizi nedeniyle pek çok hasta gelmektedir. Bu nedenle özellikle kalp rahatsızlığı olan hastaların diyetlerine dikkat etmeleri ve bayramda kırmızı et tüketimini arttırmamalarını tavsiye ediyoruz.

Etin yüksek oranda protein içeren bir gıda olması, başka hastalıklarda da dikkatli tüketilmesini gerektirmektedir. Bunların başında bazı böbrek hastalıkları ve bazı karaciğer rahatsızlıkları gelmektedir. Bu hastalar bayram döneminde diyetlerini bozarlar ve fazla miktarda et tüketerek protein yüklenmesi yaparlarsa böbrek ve karaciğer yetmezliği gibi olumsuz neticeler ortaya çıkabilir.

Bayram ziyaretlerinde yağlı gıdalardan da uzak durmakta fayda vardır. Özellikle safra kesesi ve pankreas rahatsızlıkları olanlar, bu tip yağlı gıda alımlarından sonra şikayetlerinin artacağını ve beklide bayramın bir kısmını acil servislerde geçirebileceklerini bilmelidirler. Daha önce pankreas iltihabı geçirenler veya safra kesesinde taş olanlar bu konuda çok dikkatli olmalıdırlar.

Peki ya mide rahatsızlığı veya reflü hastalığı olanlar? Evet mide rahatsızlığı olanlar da fazla miktarda, farklı tür gıda aldıklarında mide şikayetlerinin artacağını hesaba katmalıdırlar. Daha önce mide rahatsızlığı olmayanlar da böyle bir beslenme sürecinden mide hastası olarak çıkabilirler.

Bayramlarda normal çalışma günlerinde fırsat bulamadığınız yürüyüşlerinizi daha düzenli yapabilir ve bayramdan kilo almadan hatta kilo vermiş olarak çıkabilirsiniz.

Sağlıklı, mutlu bir bayram geçirmeniz dileklerimle ….

Prof.Dr.Erdoğan Sözüer

Genel Cerrahi ve Cerrahi Onkoloji Uzmanı