Hemoroidal Hastalık  (Basur) 

 

Hemoroidal hastalık toplumumuzda sık karşılaşılan bir hastalıktır. Erişkinlerin %75’i hayatlarının herhangi bir döneminde hemoroidal hastalıktan şikayet ederler. Hemoroidal hastalık bazen basit şikayetlere ancak bazı durumlarda da ciddi problemlere yol açan ve hastayı bezdirici sıkıntılara sokan bir durumdur. Sıkıntı sadece hastayı değil aynı zamanda cerrahı da ilgilendirmektedir. Çünkü tedaviler sonrasında alınan neticeler her zaman tatmin edici olmamakta hatta giderek daha karmaşık bir hal almaktadır. 

 

Özelikle toplumsal ahlaki düşünceler dolayısıyla bu bölge ile ilgili şikayetlerin gizlenmesi, doktora gitmekten çekinilmesi hastalığın ilerlemesine yol açmakta ciddi zaman kaybı olmakta ve problem içinden çıkılmaz bir hal almaktadır.

 

 

 

Resim 1: Diz dirsek pozisyonunda hemoroidal damarların yerleşimleri.

 

Öncelikle hemoroidlerin normal damarsal yapılar olduğunu ve yastık görevi yaparak gaz ve gaita tutulmasına katkıda bulunduklarını belirtelim. Normalde 3 ana hemoroid yastığı vardır ve bunların bir başka önemli görevi de büyük abdest esnasında anal kanalın zedelenmesine engel olmaktır.

 

 

Hemoroidal pakelerin gevşemeye yol açan sebepler neler olabilir?

 

1.     Yaş (özellikle 30 yaş sonrası)

2.     Barsakların boşalmasındaki problemler (ishal veya kabızlık)

3.     Aşırı ıkınmalar (önce hemoroidal hastalık, devamında makat sarkması)

4.     Şişmanlık

5.     Gebelik  (gebelikte sadece karın içi basınç artışı olmaz aynı zamanda meydana gelen hormonal değişikliklere bağlı olarak aşırı damarlanma sonucu hemoroid yastıkları yerinde tutan yapılarda yumuşama meydana gelir).

6.     Beslenme alışkanlıkları (lifli gıdalardan fakir beslenme, acı, baharatlı yiyeceklerle beslenme)

7.     Sık yapılan lavmanlar

8.     Büyük abdest yaparken gevşemesi gereken kasların yeterince gevşememesi.

 

Kesinlikle unutulmaması gereken çok önemli bir durum şudur: Hemoroidal hastalık rektumda tıkanmaya yol açan bazı çok ciddi hastalıkların ön habercisi olabilir !  (kanser??). Bu nedenle hemoroidal hastalığı olan her hasta dikkatle dinlenmeli, dikkatle muayene edilmeli, bu duruma yol açabilen başka ciddi bir hastalık  atlanmamalıdır. Aksi halde sonuç hüsran olur.

 

Hastalar hangi şikayetlerle cerraha başvururlar?

 

Hemoroidal hastalık hastanın şikayetleri ve kayan hemoroid yastıklarının durumuna göre 4 evre halinde bulunabilir. Bunların içinde en hafif şikayetler Evre 1’de, en ciddi rahatsızlıklar ise Evre 4’te olmaktadır.

 

Resim 2: Evre 4 hemoroid.

 

1. Kanama

2. Ağrı

3. Prolapsus (makatın dışarıya doğru çıkması)

4. Anal bölgede kaşıntı

 

Böyle bir durumda ne yapalım?

Yukarıda bahsedilenler doğrultusunda bir şikayet varsa ilk yapılacak iş hemen bir genel cerrahi uzmanına  gitmektir.

 

 

Tedavi

 

Hemoroid tedavisinde esas olan bir kural vardır ki her hastada altta yatan başka bir hastalığın olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır.

En sık yapılan hatalardan biri, hastanın ‘basurum var’ diye gelmesi ve bu bilgiye göre ameliyat yapılmasıdır. 

 

Konservatif (ilaç ile) tedavi: Basit şikayetlere yol açan hemoroidlerin hemen tamamı konservatif olarak tedavi edilebilir. Konservatif tedavinin ana kuralı hastaların yumuşak kıvamda bol dışkı yapmalarının sağlanmasıdır. Çünkü sert dışkı lokal ülserasyon ve kanamaya yol açar. Bu nedenle lifli gıdalardan zengin beslenme tarzı (tahıl, kepek ekmeği, meyve, sebze) önerilir. Bol sıvı alınır. Uzun süreli kabızlık veya ishale yol açan bir hastalık varsa bu tedavi edilmelidir. Hastaya bir tuvalet alışkanlığı kazandırılmalıdır. Tuvalet ihtiyaçlarının ertelenmesi, tuvalette uzun süre kalınması, ıkınma önlenmelidir.

 

Bu tavsiyelerin haricinde lokal olarak kullanılan çeşitli ilaçlar (krem, supozituvar, lokal anestezik) ve sistemik olarak verilen ilaçlar vardır.  Ancak tıbbi tedavi ile hemoroidlerin tamamen ortadan kalkması ve tam bir iyileşme beklenmemelidir.

 

Skleroterapi: İç hemoroidlerin çevresindeki yumuşak dokuya özel bazı ilaçlar verilerek damar yastıkları yerlerine sabitleştirilir. Bu enjeksiyonlar birkaç seans sürebilir. Birinci ve ikinci evre hemoroidlerde uygulanmaktadır.

 

Lastik bant ligasyon: Basit, ucuz ve kolay uygulanabilir olması nedeniyle sık kullanılan bir yöntemdir. İkinci ve üçüncü evre hemoroidlerde uygulanabilir.

 

Kızıl ötesi fotokoagülasyon: Kızılötesi ışınlarla hemoroid yastıkları sabit hale getirilebilir. İşleme bağlı ağrı ve kanama olabilir.

 

 

 

Ne zaman cerrahi tedaviye gerek duyulmaktadır?

 

1.     Evre 3 ve Evre 4 hemoroidler.

2.     Şikayetlerin diğer yöntemlerle giderilemediği vakalar

3.     Büyük ve anal kanaldan dışarı çıkan yastıkların varlığı.

4.     İç ve dış hemoroidlerin birlikte bulunması.

5.     Damarların üzerinde ülserlerin meydana gelmesi veya gangren bulunması

6.     Hemoroidal hastalık ile birlikte ile birlikte fissür (çatlak), fistül (cilt dışına iltihabi akıntı) gibi hastalıkların bulunması

Hemoroidektomi sonrası nüks %5 civarındadır.

 

Ameliyat sonrası ne gibi komplikasyonlar (istenmeyen durumlar) olabilir?

 

Ağrı

Kanama

İdrar yapmada zorluk   

Enfeksiyon

Anal stenoz (anal kanalda daralma)

Gaz ve gaitanın tutulmasında yetersizlik

 

Tromboze dış hemoroid

 

Hemoroidal hastalıkta sık karşılaşılan komplikasyonlardan biri hemoroidal yastıklarda meydana gelen trombozlar (pıhtı oluşumları) dır. Çok ağrılı olmaları ve acil müdahale gerektirmeleri nedeniyle tromboze hemoroidler önem arzederler. Belirtileri şunlardır;

 

-         Hemoroid pakeleri içeri itilemez ve çok ağrılıdır.

-         Hemoroid pakesinde çok sayıda tromboz (pıhtı) vardır.

-         Prolapsus (makat sarkması) vardır

-         Ciddi ödem vardır

-         Muayene çok ağrılı hatta imkansızdır

Bu durumda acil müdahale gereklidir ve trombektomi (damarları tıkayan pıhtıların çıkartılması) yapılır.

 

Hepinize sağlıklı günler dileklerimle…..

 

 

Prof. Dr. Erdoğan M. Sözüer

Genel Cerrahi ve Cerrahi Onkoloji Uzmanı